بعضي‌‌شان هم كه اقبال بهتري داشتند در خانه‌هايي اسكان گزيدند كه ديگر ساكنانش اوضاع و احوال مساعدي نداشتند و آنها را هم كم كم دچار دود و زورق كردند.مهدي چمران، رئيس شوراي شهر بعد از بازديد شبانه‌اي كه مهرماه گذشته از محله هرندي و معتادان كارتن‌خواب اين محله انجام داد، تأكيد كرد كه اگرمشكلات معيشتي و اقتصادي در ديگر شهرها رفع شود نيازي براي مهاجرت به تهران نيست و البته اين اقدامي ملي است و با همكاري تمامي سازمان‌هاي مربوط حل خواهد شد.
تمامي مهاجران جوياي كار كه اتباع بيگانه هم درصد قابل توجهي از آنها هستند، وارد بافت شهري نمي‌شوند، بسياري از آنها كه به همراه خانواده به اين كوچ اجباري دست مي‌زنند و توان مالي ضعيفي دارند در حاشيه تهران ساكن مي‌شوند؛ جايي كه از آن با نام سكونتگاه‌هاي غيررسمي هم ياد مي‌شود و آنگونه كه محمدسعيد ايزدي، معاون وزير راه و شهرسازي اعلام كرده 3هزار و 400هكتار سكونتگاه غيررسمي در پايتخت وجود دارد.
طرح انضباط شهري تلاش كرد با جذب و ساماندهي معتادان كارتن‌خواب تهران، بخشي از آسيب‌هاي اجتماعي را كنترل كند، اما لازم است در كنار آن و طي اقدامي ملي، پتانسيل بالقوه بروز جرم در مناطق حاشيه‌نشين رفع شود. هرچند كه بسياري از متخصصان علوم اجتماعي معتقدند حاشيه‌نشيني سوپاپ اطمينان آسيب‌هاي اجتماعي است و از ورود آسيب به شهر جلوگيري مي‌كند.
- تيغ دولبه كمك به حاشيه‌نشينان
حاشيه شهر و سكونتگاه‌هاي غيررسمي به‌دليل شرايط حاكم بر آن مستعد بروز آسيب‌هاي اجتماعي هستند كه زنان و كودكان را بيشتر درگير مي‌كنند. تعداد قابل توجهي از 3500كودك كار شناسايي شده توسط شهرداري ساكن اين سكونتگاه‌ها هستند. طي پژوهشي دانشگاهي كه سال92 با همكاري شهرداري تهران درخصوص يكي از مناطق حاشيه نشين پايتخت انجام شد، بيكاري، فقر، اعتياد و تكدي‌گري به‌عنوان بيشترين آسيب‌هاي موجود شناخته شد و پژوهشگران اين تحقيق اعلام كردند كه عواملي نظير بحران طلاق و ازهم‌گسيختگي خانوادگي، بحران فقر و دگرگوني فرهنگي بالاترين تأثير را در بروز آسيب‌هاي اين مناطق دارند.
رفع بحران و مشكلاتي كه حاشيه‌نشينان درگير آن هستند، موضوعي است كه بايد توسط حدود 30دستگاهي كه سند آسيب‌هاي اجتماعي كشور به آن اشاره كرده، حل و فصل شود اما نمي‌توان تا انجام اقدامي قابل توجه و تأثيرگذار، دست روي دست گذاشت.
طرح انضباط شهري كه اكنون در آستانه يكسالگي قراردارد، قدمي بود كه مديريت شهري براي كاهش آسيب‌هايي كه يكي از مناطق تهران را درگير كرده بود برداشت واكنون نيز با همكاري خيرين و در قالب طرح‌هايي مثل يه لقمه مهربوني، هبه، غربالگري‌هاي پزشكي و ارجاع به متخصصان، راه‌اندازي سامانه حامي و اتصال فقراي عزتمند به خيرين تلاش مي‌كند سنگيني مشكلات روزمره‌اي كه حاشيه‌نشينان و كودكان آنها را درگير كرده تا حدودي برطرف كند.
هرچند كه به گفته معاون پيشگيري و مشاركت‌هاي اجتماعي سازمان خدمات اجتماعي شهرداري اين نوع كمك‌ها از بعد انساني انجام مي‌شود و بايد به‌دليل عواقب نامطلوب آن، محتاطانه عمل كرد. زينب نصيري درگفت‌وگو با همشهري تأكيد كرد بايد سند و چشم‌انداز خاصي در دستگاه‌هاي دولتي درخصوص سكونتگاه‌هاي غيررسمي وجود داشته و اجرا شود تا رسيدگي به نيازهاي اساسي ساكنان آنها، موجب توسعه و افزايش سكونت غيررسمي نشود. اين موضوعي است كه معاون وزير راه و شهرسازي هم بر آن تأكيد داشته و معتقد است در ساماندهي سكونتگاه‌هاي غيررسمي بايد خدمات به‌گونه‌اي انجام شود كه موجب تشويق گسترش و توسعه غيررسمي مجدد نشود.
به گفته معاون سازمان خدمات اجتماعي نيمي از 60كلوني فقيرنشين شناسايي شده در پايتخت متعلق به مناطق حاشيه‌نشين است خانه‌هايي كه زير استانداردهاي بهداشتي است و حتي در مواردي با كمبود يا نبود سرويس‌هاي بهداشتي و حمام مواجهند و لازم است با نگاهي انساني به رفع اين نيازها كمك شود تا آسيب‌هاي بعدي شكل نگيرد. تعلق محلي كم، كنترل اجتماعي پايين و فقرفرهنگي مسائلي است كه امكان بروز آسيب و بزه را در مناطق حاشيه‌اي افزايش مي‌دهد و تا دولت، مجلس و نهادهاي حمايتي ورود نكنند، مشكلات افزايش خواهد يافت.
محمدهادي ايازي، معاون وزير بهداشت نيز روز گذشته اعلام كرد بخشي از موضوع حاشيه‌نشيني، به بهداشت و درمان مرتبط است، ولي مسائل و موضوعات ديگري دارد كه مي‌طلبد دستگاه‌هاي ديگر حضور و مشاركت جدي داشته باشند. نخستين اقدام، حل مشكلات روستاها و شهرهاي ديگر براي جلوگيري از مهاجرت و سكونت در حاشيه شهرهاست كه اين موضوع نيز در شوراي اجتماعي كشور، در حال بحث است.وي گفته ما به‌عنوان معاونت اجتماعي مي‌توانيم با كمك سازمان‌هاي مردم‌نهاد، خيرين سلامت و سمن‌هايي كه در حوزه‌هاي بهداشتي و درماني فعاليت دارند، در حاشيه شهرها ورود داشته باشيم و اقدام به فعاليت كنيم.
- همه حاشيه‌نشينان مجرم نيستند
ناصر فكوهي، استاد انسان‌شناسي دانشگاه تهران معتقداست كه سكونت در مناطق حاشيه‌اي را نمي‌توان به‌صورت خودكار دليلي براي بروز آسيب‌هاي اجتماعي نام برد. ساكنان كنوني اين سكونتگاه‌ها لزوما نه آسيب زده هستند و نه منحرف و بزهكار؛ در بسياري از موارد اين ساكنان افرادي شرافتمند اما فقيرند كه چاره‌اي جز سكونت در اين مناطق را نداشته‌اند البته اين نه به معني نبود انحراف‌ها و آسيب‌هاي اجتماعي در اين سكونتگاه‌هاست و نه به معني بالاترنبودن نرخ اين آسيب‌ها در آن مناطق به نسبت ميانگين شهري.
اما مسئوليت دولتي و مردمي در قبال اين جمعيت‌هاي محروم آن است كه به آنها در ايجاد شرايط بهبود وضعيت زندگي‌شان كمك كنند. وقتي گفته مي‌شود در محله‌اي موارد جرم زياد است اين نيست كه مردم محل همه مجرم هستند، معناي اين امر در نهايت اين است كه شرايط وقوع جرم در اين محله به دلايلي، بيش از ديگر مناطق شهري است. تجربه و مطالعه زيستگاه‌هاي غيررسمي و موقعيت‌هايي به‌شدت بدتر و سخت‌تر نشان مي‌دهد كه انسان‌ها حتي در اين شرايط مي‌توانند لحظات خوشبختي را حس كنند و مسلما چنين است. بنابراين رويكرد نبايد صرفا براساس دلسوزي و دلرحمي باشد.
نظر شما